Khoảng 5 năm trở lại đây, nghề nuôi yến phát triển mạnh ở nhiều địa phương trên cả nước với gần 9.000 nhà yến đã được xây dựng ở 42/63 tỉnh thành. Tuy nhiên, nhiều yếu tố bất lợi đang khiến cho chim yến đứng trước nguy cơ tan đàn.
Tại hội thảo khoa học “Phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam” do Công ty Yến sào Khánh Hòa tổ chức mới đây tại TP.Nha Trang (Khánh Hòa), các nhà nghiên cứu và nhà khoa học chuyên ngành đã đưa ra lời cảnh báo đồng thời đề xuất nhiều giải pháp bảo vệ an toàn quần thể chim yến tại Việt Nam.
Biến đổi khí hậu dễ làm tổn thương đàn yến
Biến đổi khí hậu làm cho nhiệt độ và độ ẩm môi trường trở nên bất thường đã ảnh hưởng rất lớn tới sự sinh sống, phát triển và làm tổ của chim yến. Quần thể chim yến ở Việt Nam dễ bị tổn thương, được xác định trong nhóm loài bảo tồn quan trọng hàng đầu dưới tác động của biến đổi khí hậu.
Những ngày rét đậm, chim yến không kịp di cư đã chết hàng loạt trong nhà yến. Thời tiết nắng nóng và khô, khi độ ẩm xuống thấp dưới 60% thì số chim làm tổ sẽ ít đi, dễ bị rộp chân và dễ bị rơi – PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, ĐH Bách Khoa Hà Nội cho biết.
Các kỹ sư của Sanatech chăm sóc yến non
Các nhà nghiên cứu đưa ra cảnh báo sự nóng lên toàn cầu có thể thay đổi toàn bộ quần xã sinh thái khiến cho thức ăn và vật liệu làm tổ mà chim yến phụ thuộc vào có thể không còn nữa. Chim yến có thể đối mặt với con mồi mới, ký sinh trùng, đối thủ cạnh tranh và động vật săn mồi mà chúng không thích nghi.
TS. Nguyễn Cử (Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học đề xuất): Cần sớm rà soát hiện trạng các hang yến, đề xuất các giải pháp phòng ngừa, kế hoạch ngăn chặn kịp thời đối với những ảnh hưởng trực tiếp và tiềm tàng của biến đổi khí hậu (như bão, lũ, nước biển dâng…) đến quần thể yến đảo thiên nhiên.
Để phát triển ngành nghề nuôi chim yến một cách bền vững cần có quy hoạch cụ thể, có sự kiểm soát của nhà nước từ trung ương đến địa phương trong việc phát triển kinh tế từ yến sào để hài hòa với các vấn đề xã hội và môi trường”, TS. Võ Tấn Phong (Ban quản lý và khai thách yến cù lao Chàm, Quảng Nam) đề xuất.
Phát triển bền vững nghề nuôi chim yến
Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Yến sào Khánh Hòa, ThS. Lê Hữu Hoàng cho biết: Thực hiện sứ mệnh bảo tồn và phát triển quần thể chim yến, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã nghiên cứu chuyên sâu về ấp nở và nuôi nhân tạo chim yến, chủ động nguồn chim yến giống. Kết quả tỉ lệ nở trên 90%, nuôi chim con trưởng thành đạt tỉ lệ trên 95%. Có thể khẳng định công trình ấp nở nhân tạo và nuôi chim yến thành công góp phần tăng nhanh quần thể chim yến tại Việt Nam.
Yến sào Khánh Hòa là đơn vị đầu ngành của cả nước trong việc quản lý, bảo vệ, khai thác, chế biến nguồn tài nguyên yến sào. Với truyền thống bề dày kinh nghiệm và những thành tựu nghiên cứu khoa học về phát triển quần thể chim yến, phát triển hang đảo yến mới, Công ty hiện đang quản lý 33 đảo yến với 173 hang yến trên cả nước.
Ông Đào Tứ Xuyên- Nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Phú Yên kiến nghị, cần xây dựng “hương ước bảo vệ chim yến” để người dân sống trong vùng có chim yến tự nguyện ký tên tham gia bảo vệ chim yến, không có hành vi xâm phạm đến chim yến.
Bên cạnh đó, cần tăng cường nghiên cứu tạo ra các sản phẩm mới từ yến sào, các dịch vụ liên quan để phát huy hiệu quả nguồn lợi từ sản phẩm yến sào.
Hội thảo khoa học “Phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam” với sự tham gia của nhiều nhà khoa học.
TS. Nguyễn Xuân Niệm- Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Kiên Giang, nơi có gần 1.000 nhà nuôi yến (nhiều nhất cả nước) bày tỏ lo ngại về việc kiểm soát dịch bệnh lây lan ở chim yến; trong khi nhiều cơ sở nuôi chim yến chưa có biện pháp bảo vệ môi trường, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Chính vì thế, cần quy hoạch vùng nuôi chim yến phù hợp với tự nhiên cho chim yến sinh sống và phát triển, xa khu dân cư, diện tích đảm bảo với tiềm năng phát triển nghề nuôi chim yến ở từng địa phương, ông Niệm nêu ý kiến.
ThS. Lê Hữu Hoàng- Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Yến sào Khánh Hòa cho biết, thời gian qua Công ty đã thành lập Trung tâm Kỹ thuật công nghệ nuôi chim yến Sanatech để chiêu mộ những kỹ sư được đào tạo bài bản cả trong nước lẫn nước ngoài để cùng nghiên cứu về chim yến.
ThS. Hoàng, Sanatech hiện được xem là nhà tư vấn kỹ thuật công nghệ nuôi chim yến hàng đầu Đông Nam Á, có chức năng chuyển giao bí quyết kỹ thuật, công nghệ ấp nuôi nhân tạo chim yến cho các cá nhân và tổ chức; nghiên cứu, thiết kế chế tạo thiết bị nuôi chim yến trong nhà.
Tại hội thảo, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Yến sào Khánh Hòa bày tỏ mong muốn công ty này sẽ là đơn vị thực hiện công tác chuyển giao công nghệ, bí quyết kỹ thuật nuôi chim yến, phát triển thành một ngành nghề mới trên phạm vi cả nước với hiệu quả cao và phát triển bền vững.
Vĩnh Phú – Báo Việt Nam Net
